"Enno 'kousk meur a Vreizhad taer"

D'ar Sul 23 a viz Here e oa bet un dennadeg e Malakoff, ur ranngêr e reter Naoned. Un ugent tenn bennak e oa bet laosket diouzh an abardaez, da–heul un emgann etre bandennadoù war blasenn Rosa Parks. Tri den gloazet zo bet kaset d'an ospital, daou anezho abalamour d'an tennoù. Ur wech adarre ez eus savet brud fall diwar–goust ar c'harter. E–maez anezhañ ez eus kinniget diskoulmoù kreñv: videoevezhiañ zo goulennet gant an tu enep, armañ ar bolised gant ar sindikadoù. Gant an annezidi eo tamallet ar gêraozañ (ne vefe ket aozet mat ar blasenn) hag ar bolitikerien abalamour d'o gouzañvusted e–keñver an dilabour, an taerder hag an traffikoù. Sed testeni ur c'henwerzour a Valakoff, embannet e Ouest-France.

Plasenn Rosa Parks, e–lec'h m'eo degouezhet an dennadeg.

«N'eo ket diordin an tennoù: tenn e vez an traoù e ranngêr Malakoff bepred, luziet an aergelc'h. Bevañ a reer o klask bezañ distoket diouzh an darvoudoù par ma c'hallomp.

Gwelloc'h e vefe keizañ brud ar c'harter. Me a gar tud Malakoff. Tud dispar zo, tud gwall blijus. Abaoe 35 bloaz emaon o labourat amañ, n'eus ket aet kuit implijiad din ebet. Dav eo keñverelaat, liammañ an darvoudoù–se ouzh ar bed a zo en–dro dezho. Nebeud a dud zo liammet ouzh ar prantadoù taer–se.

Er memes lechioù e c'hoarvezont bepred. Abalamour da betra n'haller ket herzel outo en un takad ken bihan? Sed pezh on souezhet gantañ. Abaoe daou vloaz e vez e plasenn Rosa Parks, e straed Bro–Saoz hag e straed Iwerzhon atav. Abalamour d'un traffik bras.

Sellit ouzh plasenn Rosa Parks. N'eo ket degemerus. Re frank, re noazh, re vaenel, gant peulioù e pep lec'h. An dud ne chomont ket a–sav eno. Tremen a reont nemetken. Ar blasenn n'eo da zen ebet. Ha pa vez e–giz–se, pa chom diberc'henn ul lec'h, e vez tapet krog ennañ gant ar bandennadoù. Pa glasker diskoulmoù e reer anv eus kastizañ hag evezhiañ. Met adaozañ an takad a c'hallfe bezañ graet ivez. Labour an ti–kêr eo .

A–viskoazh ez eus bet kann e Malakoff. Tregont vloaz zo en em ganned o tornata an eil egile. Da c'houde e oa o vazhata an eil egile gant bizhier base–ball. Bremañ eo o tennañ an eil war egile, gant armoù. Met ar gevredigezh zo kaoz ivez, aesoc'h eo kaout armoù hiziv. Memes tra hag a–raok eo, dañjerusoc'h eo avat.

Poanius eo din gwelout ar re yaouank–se. N'o dez ket doujañs an eil ouzh egile. N'o dez ket doujañs outo zoken. Ne soñjont ket en dud a zo anezho. Dav e vefe lakaat anezho da brederiañ war se. Emaint en ur gevredigezh a garter, un ezel dezhi int: he doujañ a rankont.

Diwallit da varnañ diwar c'horre. Hor bugale deomp–ni eo ar re yaouank taer o emzalc'h. Perzhiek int er gevredigezh, asambles ganeomp. Luzietoc'h eo o buhez eget pezh a c'haller soñjal: nebeutoc'h a chañs, muioc'h a demptadur ouzh o sachañ war–du ar felliezh.

N'eo ket bugale kollet ez int. Ret eo o skoazellañ, o doujañ. Dishañval eo o doareoù diouzh hor re: taeroc'h int. Ha ni hon eus ur giriegezh e kement se.»

© diwar MOREAU Isabelle «Avant on se battait à coups de poing»,

Ouest-France, d'ar 25 a viz Here 2016.

——— GERIAOUEG ———

AN ARLOAD (l'application)

BEZAÑ DISTOKET DIOUZH (prendre du recul)

DORNATA (frapper à coups de poing)

AR FELLIEZH (la délinquance)

FRANK (vaste)
GOUZAÑVUSTED*, AR C'H— (la passivité)

HERZEL OUZH, HARZ- (empêcher)

KEIZAÑ (nuancer)
KEÑVERELAAT (relativiser)

LUZIET (compliqué)
MAENEL (minéral)

OUZH O SACHAÑ = O SACHAÑ ANEZHO

PAR MA (tant que)

AN TAERDER (la violence)

AN TU ENEP (l'opposition politique)

AR VIDEOEVEZHIAÑ (la vidéosurveillance)