Ar bed goude Daech.

Ar gwalldaol c'hoarvezet e Manchester, gant un "soudard" eus ar Stad Islamek, a lakaio ar Stadoù–Unanet hag o c'hevredidi da dagañ buanoc'h, moarvat, ar c'hreñvlec'hioù diwezhañ eus ar strollad sponterien e Mossoul (Iraq) hag e Raqqa (Siria). Ouzhpenn se e c'hallfe bezañ digoret kaozioù diwar–benn ar strategiezh eno: penaos kompezañ an traoù en div vro pa vo achu gant Daech?

 

Daleet eo bet emgann Raqqa abaoe mizioù, rak etre daou emañ ar bolitikerien amerikan. Daoust ha fiziañ a c'haller er strollad kurd YPG? Da Durkia eo–eñ ur strollad sponterien. Koulskoude emañ ar Gurded hag o c'hevredidi sunnit tost–kenañ ouzh Raqqa, o c'hortoz gouzout petra a vo divizet gant an Amerikaned ober ganto.

 

E–keit–se en deus gallet Daech aozañ taolioù feulster, itriket e Raqqa. N'eus ket pell e lavare din pennoù–bras amerikan e oa raktreset pemp taol sponterezh gant ar Stad Islamek. E Europa emañ an holl lec'hioù buket ganto. Se zo kaoz e c'houlenn ar gevredidi europat kas al labour da benn e Raqqa an abretañ ar gwellañ.

 

Ar pezh spontus degouezhet e Manchester a zegas da soñj deomp pegen diaes eo plegañ gant taolioù fall Daech, ha pegen ker e talvez deomp chom da dermal e–giz–se. War–gil ez a ar Stad Islamek, ha tost distrujet eo ar galifelezh war an dachenn. Unan difetis a chom en e sav avat, e–giz ur rouedad liammet ganti an holl re a garfe veñjiñ diskar ar strollad, evel Salman Abedi, sponter Manchester.

 

Buan e tle seziz Raqqa mont war–raok bremañ. Ne raio ket melestradurezh Trump diwar alioù Turkia. Skoazellet e vo YPG ganti. Bez' e vo ar Gurded kalonenn un emglev ledan a vez graet Bagadoù Demokratel Siria anezhañ. Bloaz zo e oa bet gweladennet ganin ur c'hamp eus o Bagadoù Arbennik, e Norzh Siria: testeni a c'hallan–me int stourmerien ampart ha youlek.

 

Diseblant e selaouas melestradurezh Trump ar pezh kinniget gant Turkia: lakaat war–sav ur bagad all skoazellet gant Ankara. D'ar Pentagon ne vije ket bet hennezh gwall efedus war an dachenn vrezel. Ar choaz nemetañ a oa fiziañ en ur c'henarme heñchet gant ar Gurded pe kas miliadoù a soudarded amerikan d'ober al labour.

 

An dibab kentañ a savas an Ti Gwenn a–du gantañ sizhunvezhioù zo. Evit dinec'hiñ Ankara e voe gwarantet e vefe mestroniet bezañs ar soudarded kurd hag e vefe perzh ar bagadoù sunnit nevez e merañ ar surentez e Raqqa hag e Deiz al–Zour.

 

Memes tra e Mossoul: fin an emgann n'emañ ket pell. Hervez lod ne chomfe nemet 6% eus ar gêr da dapout, da lavarout eo ar gêr gozh er c'hornôg da stêr Tigr. Enni e vefe trapet 600 soudard.

 

Ur wech achu gant emgann Raqqa ha Mossoul e vo dav dirouestlañ un neudenn all: adsevel ar rannvroioù sunnit e Siria hag e Iraq, gant ur gwir c'houarnamant hag ur gwir surentez, evit ma n'aio ket war wel strolladoù estremour a–nevez. Gouzout mat a ra ar servijoù amerikan eo ret soñjal en "deiz goude". Met abaoe tri bloaz n'eus bet raktreset nemeur a draoù. Un intrudu mallus e tle bezañ koulskoude, d'ar Stadoù Unanet ha d'ar stadoù kevreet ganto, evel Jordania, Ejipt, Arabia Saoudat hag an Emirelezhioù Arab Unanet.

 

N'eus ket pell, hervez Servijoù Sekred zo, e vefe en em gavet dre guzh pennoù–bras sunnit ag Iraq, hag int da glask en em glevout diwar–benn dazont o bro. Met evit ar mare en deus bet an intrudu–se efedoù kontrol: dizemglev zo aet war–wel, ha neket ur stategiezh fraezh ha sklaer evit unaniñ ar Sunnited asambles an eil re gant ar re all.

 

E Iraq koulz hag e Siria eo ar Gurded ar gartenn ''joker''. O–unan e renont Rojava, un tiriad etnek dezho e Siria. Awenet e c'hallfe Sunnited Siria bezañ gant kement–se, o klask sevel gouarnamantoù start o diazezoù er c'hornioù–bro dieubet ganto. Eus an tu all eo bet kelaouet Washington gant Kurded Iraq emaint e soñj da aozañ ur refereñdom diwar–benn dizalc'h Kurdia, marteze kerkent hag e miz Gwengolo.

 

Anaoudek–bras eo an pennoù–bras amerikan ouzh Kurded Iraq a zo kevredidi a c'haller fiziañ enno abaoe ar bloavezhioù 1990. Met ur skoilh eo ar votadeg–se: an Amerikaned a vefe gwelloc'h ganto e vefe daleet, da nebeutañ goude an dilennadegoù proviñs (raktreset e Iraq e miz Gwengolo).

 

Adaozet e tle Iraq ha Siria bezañ, evit ma vint renet gwelloc'h, evit ma vo kevreadel aozadur an div stad, peadra da lezel ar minorelezhioù da alanañ eno. Aze emañ an alc'hwez: an amzer goude Daech a zle bezañ un hent evit mont war–raok, ha neket evit kendelc'her gant an doareoù strizh o krignat an div vro. 

© IGNATIUS David, How the world can prepare for the ''day after'' the Islamic State, The Washington Post, d'ar 25 a viz Mae 2017.

—— GERIAOUEG ——

BUKAÑ (cibler, viser)

DIFETIS (abstrait)
DIROUESTLAÑ (démêler)

AN DIZALC'H (l'indépendance) → DALC'H

AN INTRUDU (l'initiative)

ITRIKAÑ (imaginer, intriguer)

KEVREADEL (fédéral)

KEVREDAD, AR C'HEVREDAD (l'allié)

KOMPEZAÑ (aplanir; régler un problème)

KRIGNAT (ronger)

AR SEZIZ (le siège)

AR SKOILH (l'obstacle; le problème)

TERMAL = BEZAÑ ETRE DAOU

AN TIRIAD (le territoire)