Ar vachelouriezh, war hentoù nevez.

Aozadur nevez ar vachelouriezh a oa kinniget gant Jean–Michel Blanquer, ministr an Deskadurezh, d'ar Merc'her 14 a viz C'hwevrer. Petra nevez ganti? Peder arnodenn bennañ, unan veur dre gomz, notennoù a–hed ar bloaz, hag achu gant an hentoù a–vremañ. Adalek 2021 e vo lakaet war sav da vat, gant ar re o studiañ en trede klas er bloaz–mañ eta.

P'en em gavo ar re-se en termen klas ne vo ket ken eus an hentoù L (lennegezh), ES (ekonomiezh ha sokial) ha S (skiantel). En o lec'h e vo un «diazez sevenadurel boutin» ha danvezioù da arbennikaat warno: tri er c'hentañ klas (teir gwech peder eurvezh), daou en termen klas (div wech c'hwec'h eurvezh).

Unnek danvez a vo choazet an arbennikaat en o mesk: ekologiezh, gounezoniezh ha tiriadoù; matematikoù; fizik ha kimiezh; niverel ha skiantoù ar stlenneg; skiantoù ha buhez an Douar; istor ha douaroniezh; geopolitikerezh ha skiantoù politikel; skiantoù ekonomikel ha sokial; skiantoù an ijinouriezh; skiantoù an den, lennegezh ha prederouriezh; yezhoù ha lennegezh estren; arzoù. Cheñch dibab a c'hallo bezañ graet etre ar c'hentañ hag an termen, goude bezañ komzet gant e gelennerien.

En diazez boutin e vo div yezh vev. Posupl e vo ouzhpennañ dibaboù, unan er c'hentañ klas, daou en termen klas, teir eurvezh bep sizhun. E–touez an danvezioù kinniget: latin; gregach; sport; un trede yezh vev; gwir ha dalc'hioù meur ar bed a–vremañ; matematikoù arbennik; matematikoù astenn. An tri dibab diwezhañ a vo kinniget d'an dermenidi hepken.

Ouzhpenn se e vo labouret un eurvezh hanter ar sizhun war an hentañ, evit ma ouezo pep hini petra ober goude ar vachelouriezh.

War beder arnodenn dre skrid e vo diazezet ar «bac». Ar galleg er c'hentañ klas, gant ul lodenn dre gomz. An daou zanvez eo arbennikaet al lisead warno en termen klas. Goude vakañsoù an nevezamzer e vint amprouet o–div. Ar brederouriezh e fin miz Mezheven. Un arnodenn veur dre gomz a vo ivez, 20' dezhi, war ur raktres boulc'het er c'hentañ klas, stag ouzh un danvez pennañ bet choazet neuze. Hañval e vo an «arnodenn raktresañ» hag an hini a–vremañ evit ar re tremenet ganto ar vachelouriezh teknologel.

60% eus ar vachelouriezh a vo notennet diwar an arnodennoù–se: peder dre skrid, unan dre gomz. Ar rest (40%) a vo jedet diwar an notennoù tapet a–hed ar bloaz, evit «talvoudekaat al labour kaset gant al liseidi e kentañ hag e termen». Sammet e vo notennoù ar rakarnodennoù (30%) ha re ar c'haier notennoù abaoe daou vloaz (10%). Dianav e vo ar follennoù da zeiz ar rakarnodennoù, ha gant kelennerien all e vint reizhet.

Memes mod e vo ar vachelouriezh a–hent–all, gant un eil tro ha menegoù. Ret tizhout 10 a geidenn da dapout an arnodenn: notenn rekis ebet. Cheñchamant ebet evit ar vachelouriezh teknologel kennebeut.

Marteze a–walc'h e vo kemmet anv an termen klas. «N'eo ket ur c'hlas termen, met ul lañs war–du an deskadurezh uhel» eme ar ministr. Gwelloc'h gantañ «klas e barr an oad, evel e Italia pe e Belgia».

N'eo ket achu al labour gant Jean–Michel Blanquer avat, rak kalz traoù zo bet lakaet war ar stern gantañ c'hoazh: eilañ klasoù CP / CE1 e tiriadoù zo; lakaat da lenn a–vouezh uhel a-nevez; ober gant ar rimadelloù, ar soniñ hag ar c'hanañ er skolioù kentañ; adaozañ ar mont e–barzh er skolioù meur hag an deskardiñ; cheñch doare kelenn ar matematikoù; ober ma vo arabat ar pellgomzerioù er skolioù...

——— GERIAOUEG ———

ARBENIKAAT (spécialiser)

AN ASTENN (le complément)
E BARR AN OAD (la maturité)
AN DALC'H (l'enjeu; le problème)
AN DESKARDIÑ (l'apprentissage)
AN DIBAB (l'option)
GOUNEZONIEZH*, AR C'HOUNEZONIEZH (l'agronomie)
KEIDENN*, AR GEIDENN (la moyenne)
AR MENEG (la mention)
AR RAKARNODENN* (le partiel [examen])
AR STLENNEG (l'informatique)
TALVOUDEKAAT (valoriser)